مرکزی

استان مرکزی در دسته‌بندی‌های مختلفی از جمله اقتصادی، کشاورزی و گردشگری برای کشور اهمیت دارد. اقتصاد این استان بیشتر بر پایه کشاورزی، صنعت و خدمات استوار است. کشاورزی  در مرکزی بر اساس تولید محصولاتی نظیر گندم، جو، چغندر قند، سیب زمینی، حبوبات و صنعت دامپروری و دامداری اهمیت زیادی دارد.

این استان به عنوان مرکز اصلی صنعت ایران به حساب می آید.

تاریخچه استان

در دوره پیش از اسلام این منطقه استان مرکزی به نام “آراک” شناخته می‌شد و در دوران پارتیان و ساسانیان مرکز مهمی برای تجارت و امور سیاسی بود. از این دوره به بعد، شهرهایی مانند اراک و شازند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند.

اما پس از فتح ایران توسط مسلمانان، استان مرکزی نیز تحت حکومت اسلامی قرار گرفت. در طول دوره صفویه، مرکزی به عنوان یک ناحیه مهم برای نیروهای نظامی و اداری شاه عباس صفوی به شهرت رسید.

در دوران قاجاریه، شهر اراک به مرکزیت استان تبدیل شد و نقش مهمی در امور سیاسی و اداری داشت. شاه عباس دوم و محمد شاه قاجار نیز نقش مهمی در توسعه و توسعه دهی به استان داشتند.

پس از دوره قاجار در دوره پهلوی، مرکزی به استانی مستقل تبدیل شد و آراک به عنوان مرکز آن انتخاب شد. در این دوره، توسعه صنعت و زیرساخت‌های استان مرکزی به طور قابل توجهی افزایش یافت.

پس از انقلاب اسلامی در ایران، مرکزی همچنان به عنوان یکی از استان‌های مستقل ادامه داد و اراک به عنوان مرکز آن تثبیت شد. در این دوره نیز توسعه اقتصادی، صنعتی و فرهنگی استان مرکزی مورد توجه ویژه ای قرار گرفته و اکنون نیز به عنوان منطقه اصلی صنعت ایران شناخته می شود.

زبان و گویش مردم

زبان غالب اکثریت مردم این استان فارسی می باشد. اما در این استان اقوام مختلف و زیادی زندگی می کنند که گویش های مختلفی از  جمله ترکی صحبت می کنند. بسیاری از شهرهای این استان مردم با زبان ترکی صحبت می کنند. شهرستان هایی مانند دلیجان مردم با گویش راجی صحبت می کنند.

مردم در شهرستان کمیجان به زبان تاتی صحبت می کنند که ریشه مادی دارد. در برخی شهرستان ها و قسمت های استان زبان ارمنی که به دلیل سکونت اقوام ارمنی در گذشته است رواج دارد.

دین و مذهب مردم

در گذشته مردم این استان دین زرتشت را پیروی می کردند و از همین رو از آن زمان آتشکده ها و گورستان های زرتشتی وجود دارد. اما اکنون مردم استان مرکزی بیشتر از دین اسلام پیروی می‌کنند و اکثریت جمعیت آنان مسلمان هستند. اسلام، به ویژه مکتب شیعه، دین و مذهب اصلی مردم استان است.

مذهب شیعه در ایران، از جمله استان مرکزی، بسیار پراکنده و پیروان فرق و ادیان مختلفی را در بر می‌گیرد. علاوه بر شیعه، در استان نیز اقلیت‌هایی از جمله اهل سنت، بخشی از بخش کردها و اقلیت‌هایی از دیگر فرق و ادیان مانند زرتشتیان و یهودیان نیز زندگی می‌کنند.

آب و هوای مرکزی

در این استان زیبا ، آب و هوا به دلیل وسعت این منطقه و وجود زمین های کشاورزی و مراتع متنوع است. در شرایط عادی، آب و هوای استان مرکزی گرم و خشک است، با تابستان‌های طولانی و بیابانی و زمستان‌های سرد و کوتاه.

میانگین دمای هوا در تابستان حدود ۳۵ درجه سانتی‌گراد و در زمستان حدود صفر درجه سانتی‌گراد است. البته با توجه به محدودیت‌های جغرافیایی این منطقه، در برخی نواحی استان مرکزی، آب و هوا به صورت متفاوتی نیز دیده می شود. به عنوان مثال در منطقه ساوه می توان هم آب هوای نیمه بیابانی و هم سرد و خشک را مشاهده کرد.

:جاذبه های دیدنی استان مرکزی

:غار نخجیر

این غار در سال 1367 کشف شده و در شهرستان دلیجان و در منطقیه ای با همین نام قرار دارد. در این سال یک انفجار در دهانه این غار رخ داد و باعث شد تا این غار توسط مردم کشف شده و به یکی از جاذبه های گردشگری تبدیل شود. قدمت و طول عمر این غار 70 میلیون سال بوده اما جزو غار های زنده و از نوع آهکی به حساب می آید. این غار بسیار زیبا شامل قندیل های بلورین می باشد که این مکان را به جایی دیدنی تبدیل کرده.

:معبد خورهه

در روستایی به نام خورهه در محلات استان مرکزی، این معبد دارای عمارت و بخش های مختلفی است که چند قطعه از آنها باقی مانده است. باستان شناسان معتقدند این معبد مربوط به آناهیتا بوده است. یکی از قدیمی ترین و جالب ترین مکان های باستانی ایران معبد خوره می باشد که اهمیت تاریخی و باستانی زیادی داشته و از جاذبه های گردشگری استان مرکزی است.

منطقه گردشگری گردو

این منطقه یک دره گردشگری می باشد که در روز های تعطیل مسافران و گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. این دره به دلیل اینکه دارای باغ ها و درختان بسیار گردو می باشد با این نام شناخته می شود. این دره 100 هکتار مساحت دارد و به عنوان جاذبه های گردشگری طبیعی این استان به حساب می آید.

:سوغات استان مرکزی

در این استان هنر های قالی بافی، گیوه دوزی، گلیم بافی و منبت کاری بسیار دیده می شود. از این رو این صنایع دستی همواره سوغاتی عالی برای مسافران است. منبت کاری در این استان به خصوص در شهرستان های کمیجان و سمقاور رواج بسیاری دارد. و از این رو در ایران شهرتی بسیار داشته و از سوغاتی های محبوب به حساب می آید.

همچنین از سوغات های خوراکی این استان می توانیم به حلوا فتیر، شیره انگور، کف لمه، گوشفیل،رب انار، کشمش، کماج و جوزغند اشاره کنیم.