توضیحات
تورکردستان گردی تاج تراول
استان کردستان یکی از استان های کردنشین در غرب ایران است، اکثریت ساکنان این استان، کرد زبان هستند که به لهجه های مختلف صحبت می کنند. درباره زبان کردی مردم شناسان بر این رأی هستند که زبان کردی یکی از زبان های گروه هند و اروپایی و ایرانی است.
:تاریخ استان کردستان
استان کردستان بخشی از سرزمینی است که به وسیله مادها حکمرانی می‌شده است. مرز تاریخی سرزمینهایی که بوسیله مادها اداره می‌شده، در شمال به اورارتو، در غرب به آشور و در جنوب و جنوب غربی به ایلام و سومر منتهی می‌شد. در ابتدا قبایل نژاد آریایی در شرق و غرب دریاچه ارومیه اسکان یافتند. تعدادی از آنان در شرق دریاچه مقیم شدند و آن را «آمادای» نامیدند و قسمتی که در غرب دریاچه ارومیه بود را پارسوا (پارسوما) نامیده می‌شد.
اولین گروه دولت مادها را بنیان نهاد و دومین گروه سلطنت قدرتمند هخامنشیان را به وجود آورد. با توجه به متن نوشته داریوش در پرسپولیس و بیستون، دولت شاهنشاهی مادها در ناحیه هخامنشی در ۵۵۰ قبل از میلاد واقع شده و سرزمین مادها یکی از ایالات دولت هخامنشی شد.
از زمان سلطنت هخامنشیان، در نواحی پارسها و ساسانیها، ایالت مادها بعنوان یکی از ایالات ایران باستان بنام «ماه» شناخته می‌شد. این ایالت شامل دو بخش «ماه پایین» یا رازی ماه و «ماه بالا» یا نهاوند ماه بود. در دوران قبل از اسلام سرزمین مادها، «مای» یا «ماه» نامیده می‌شد. ناحیه استان کردستان (اردلان)در دوره صفویه شامل ۹ شهر عمده بود: سنه، گروس، الکا، زرین کمر، طغامین، خورخوره، جوانرود، اورامان، الکای بانه، قالازالام و پالانگان. دولتمردان مستقل برای قبایل بزرگ منصوب می‌شدند.
بنا به پیش نویس شماره ۱۲۷۵ در ۱۳۱۶/۹/۹، ایران به شش بخش تقسیم شده بود. استان غربی شامل شهرهای کردستان، کرمانشاه، گروس، باوندپور (کلهر)، پشت کوه، لرستان، بروجرد، همدان، ملایر، خرمشهر، آبادان، خوزستان و کهگیلویه بود. در سال ۱۳۳۷ با توجه به فرمان شورای وزرا کردستان از پنجمین استان جدا شد و استان کردستان را تشکیل داد. شهرهای استان، سنندج، گروس، سقز و قروه بودند.
:آداب و رسوم مردمان کردستان
جشن ها در کردستان
جشن‌ها و آیین‌هایی که در میان کردان مرسوم است، در برگیرنده جشن‌های مذهبی، قومی و باستانی است که ریشه در باورهای کهن مردم دارد و اغلب تاریخی و پاره‌ای اسطوره‌ای است.
میرنوروزی و مراسم کوسه گردی
میرنوروزی و مراسم کوسه گردی از جمله بازی‌ها و نمایش‌هایی بود که تا دو دهه پیش به عنوان مقدمه نوروز در استان کردستان برگزار می‌شد مراسم کوسه گردی توسط دو نفر به اجرا در می‌آمد. یکی را کوسه و دیگری را زن کوسه می‌نامیدند .
مراسم میرمیرین یا امیربهادری
یکی دیگر از مراسم که از دیرباز در میان کردها رواج داشت و هر سال به مناسبت فرا رسیدن نوروز با تشریفات و شکوه خاصی برگزار می‌شد، «میرمیرین» یا «امیربهادری» است.
مراسم سمنو پزان (روستای قلعه-قروه)
این مراسم معمولا در ۱۵ روز انجام می گیرد. اهالی معتقدند که سمنو مهریه ی فاطمه زهرا (س) است. به گفته اهالی این مراسم که در واقع مراسمی زنانه است، نوعی عروسی و پایکوبی به شمار می رود. زنان دور سمنو جمع می شوند هلهله می کنند و می رقصند. اما در حال حاظر این مراسم بیشتر تبدیل به مراسم دعا و روضه شده است.
مراسم پیر شالیار
پیر روحانی از مغان زرتشت به نام پیر شالیار نزد مردم اورامان بسیار محترم است و کتابش را به بیگانگان نشان نمی‌دهند و کلماتش به جای ضرب‌المثل به کار می‌رود. جشن بزرگ مردم اورامان در بهمن‌ماه که سال روز ازدواج اوست برگزار می‌شود. این مراسم هر سال در بهمن‌ماه، در آغاز چله کوچک، در سه مرحله و طی سه هفته انجام می‌شود.
:خوراک (غذاهای سنتی) مردم کردستان
دوخوا (آش دوغ)، دوینه (ترخینه)، شله گنیه، شوروا، شل کینه، گرماو، رشته رون، یک آبه، پرشتین (آش کردی)، شلغم باغی یا شلغم ترش، کلانه، بریان یا کباب کردی.
:پوشاک (لباس های محلی) در کردستان
پوشاک مردان و زنان کرد شامل تن‌پوش، سرپوش و پای‌افزار است. ساخت و کاربرد هریک از این اجزا بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد. هرچند پوشاک نواحی مختلف کردستان مانند اورامان، سقز، بانه، گروس، سنندج، مریوان و … متفاوت است اما از نظر پوشش کامل بدن، همه با هم یکسان هستند.
:ادبیات بومی کردستان
زبان و گویش مردم کردستان
زبان مردم کردستان کردی است. همانند زبان فارسی در مجموعه زبانهای گروه هند و اروپائی قرار می گیرد و دارای قوانین خاص از لحاظ دستوری و نوشتاری است و هم اکنون در بسیاری از دانشگاههای معتبر اروپائی و خاور میانه ، ادبیات آن تدریس می شود. به علت وسعت زیاد مناطق کرد نشین این زبان دارای لهجه های اصلی و زیر لهجه های زیادی است که این تنوع لهجه از لحاظ حجم کلمات، این زبان را غنی و وزن و لفظ آهنگین کلمات ، عرصه شعر و ادبیات و موسیقی کردی را متاثر و ثروتمند ساخته است.
به طوری که بسیاری از منظومه های کردی از حدود ۱۰۰ سال پیش به زبان های مختلف ترجمه شده اند.در تقسیم بندی لهجه ها، مردم شهرستان های سقز و بانه و بخشی از مریوان با لهجه سورانی صحبت می کنندمردم سنندج و دیواندره، و بخشی از مریوان و کامیاران با لهجه اردلانی، مردم شرق استان شامل قسمت هایی از شهر قروه و بیجار با لهجه خاصی که نزدیک به لهجه کلهری می باشد صحبت نموده و مناطق جنوب غربی استان که عموما شامل منطقه ی باستانی و سرسبز اورامان و سروآباد می باشد با لهجه یخورامی که تشابه زیادی با زبان زرتشت،پیامبر ایرانی دارد صحبت می نمایند.
:جاذبه های مهم دیدنی استان کردستان
:خانه کرد (عمارت آصف وزیری)
خانه کرد بزرگ‌ترین موزه مردم‌شناسی مربوط به یک قومیت در ایران است و از جالب‌ترین جاهای دیدنی استان کردستان به شمار می‌آید. این بنا یکی از بزرگ‌ترین عمارت‌های اعیانی شهر سنندج است که به‌لحاظ معماری و تاریخی بسیار ارزشمند است. خانه کرد دارای آجرکاری‌ها، گچ‌بری‌ها و اورسی‌های زیبای مربوط به دوران صفویه است.
:روستای تاریخی نگل
یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی استان کردستان روستای نگل است و علت آن وجود قرآن نگل در این منطقه است. این قرآن که طبق باور مردم روستا یکی از چهار قرآن خطی است که در زمان خلیفه سوم نوشته شده و به چهار اقلیم دنیا فرستاده شده، در مسجد روستا نگهداری می‌شود. مردم برای حل مشکلاتشان به این قرآن مراجعه می‌کنند. این روستا در مسیر جاده سنندج-مریوان قرار دارد.
:دریاچه زریوار
اگر اهل طبیعت‌گردی هستید حتما به این دریاچه آب شیرین افسانه‌ای که در فاصله ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان قرار دارد، سر بزنید. مردم بومی این دریاچه را اسرارآمیز می‌دانند چراکه هیچ منشأ مشخصی برای گردآوری آب خود ندارد و سال‌ها است که به‌وسیله قطرات باران و چشمه‌های کف‌جوش، لبریز از آب است.
:روستای پلکانی اورامان تخت
روستای اورامان تخت در جنوب غربی سروآباد و در بخش اورامان شهر مریوان واقع شده و یکی از جلوه‌های زیبای معماری در کوهستان است. خانههای این روستا از سنگ و اغلب به‌شکل خشکه‌چین (یعنی بدون استفاده) از ملات ساخته شده‌اند و نوع معماری‌شان شبیه روستای ماسوله است به همین علت به آن هزارماسوله می‌گویند. علاوه بر این اورامان تخت که قدمتش به دوران ساسانیان می‌رسد، مردم بسیار مهمان‌نواز و مهربانی دارد که دیدار با آن‌ها برای شما تجربه به‌یادماندنی‌ای خواهد بود.
:مراسم پیر شالیار
اگر در اواسط زمستان به اورامان تخت سفر می‌کنید، به‌هیچ‌وجه مراسم پیر شالیار را از دست ندهید. این مراسم هزارساله، هر ساله ۴۵ روز بعد از شروع فصل زمستان در آخرین چهارشنبه و پنجشنبه منتهی به نیمه بهمن برگزار می‌شود. محلی‌ها داستان جالبی درباره علت این مراسم دارند. آن‌ها می‌گویند که سال‌ها پیش حاکم شهر بخارا دختری گنگ و ناشنوا داشته و اعلام می‌کند که هرکس بتواند دخترش را شفا دهد، حاکم او را به‌عنوان همسر دخترش انتخاب می‌کند.
در آن زمان پیرشالیار پیرمردی با کرامات عجیب بوده که حاکم آوازه‌اش را می‌شنود و دخترش را همراه با سوارانی به‌سمت اورامان می‌فرستد. هنگامی که سواران به اورامان می‌رسند دختر توانایی صحبت و شنیدن را به دست می‌آورد و از آن روز تابه‌حال در اورامان هر سال مراسم عروسی بزرگی برای آن‌ها برگزار می‌شود که قربانی کردن گاو و گوسفند، دف‌نوازی، رقص‌های محلی عرفانی و پخش خوراکی و نذری بخشی از جذابیت‌های این مراسم است.
:روستای پالنگان
این روستا که جز مراکز مهم کردستان در دوران سلجوقی بوده، حالا به‌دلیل هوای مطلوب و دل‌انگیز و آسفالته بودن، در تمام طول سال مورد بازدید گردشگران است. یکی از آثار تاریخی دیدنی این روستا قلعه پالنگان است که از دوره سلجوقیان باقی مانده و حالا در دره تنگور و نزدیک روستا واقع شده است. یکی از ویژگی‌های این روستا وجود مراکز پروش ماهی متعدد است که شما می‌توانید ماهی تازه‌ای را که از رودخانه تنگور گرفته شده، با قیمت مناسب تهیه کنید. حضور عشایر در فصل‌های تابستان و بهار در ارتفاعات این روستا که با برگزاری مراسم سنتی همراه است، یکی دیگر از جاذبه‌های این روستاست. این روستا معماری شبیه روستای ماسوله دارد.
نظر، تجربه و سوال خود را با ما در میان بگذارید
اینجا دیده می شوید!
با ثبت نظر، انتقادات و پیشنهادات خود، در انتخاب دیگران سهیم باشید